Diëtisten, fysiotherapeuten, oefentherapeuten, ergotherapeuten, huidtherapeuten en logopedisten spelen allen een rol bij het (vroegtijdig) signaleren van kwetsbaarheid bij ouderen. Kwetsbare ouderen vertonen vaak een combinatie van symptomen en functionele beperkingen op verschillende gebieden, zoals lichamelijk functioneren, cognitie en psychische gezondheid. Dit kan zich uiten in ondervoeding, verminderde spierkracht en mobiliteit, een verhoogd valrisico, vermoeidheid, eenzaamheid en somberheid. Paramedische zorg kan helpen om iemand minder kwetsbaar te laten worden. Meestal hebben kwetsbare ouderen meer dan één klacht. Daarom is het zo belangrijk dat de verschillende paramedische zorgverleners samenwerken.
Algemene aanbevelingen
De aanbevelingen in de richtlijn ondersteunen de paramedische beroepsgroepen bij het signaleren van kwetsbaarheid en de klinische besluitvorming, met specifieke modules voor elke beroepsgroep. Om alle paramedische professionals hierbij te ondersteunen bevat de richtlijn naast praktische tips ook aanbevelingen voor meetinstrumenten voor bijvoorbeeld screening op kwetsbaarheid, ondervoeding en sarcopenie of plas- en ontlastingsklachten. Ook adviseert de richtlijn in de afstemming met andere zorgverleners met adviezen voor samenwerking in het eigen netwerk en interdisciplinair.
Voeding speelt een rol
Specifiek op het gebied van voeding zijn er voor diëtisten 3 aparte modules met aanbevelingen:
- De eerste module geeft aanbevelingen over welke factoren in kaart moeten worden gebracht voor de diagnose en behandeling van ondervoeding en sarcopenie. Bij ondervoeding zijn dit bijvoorbeeld mondproblemen, verminderde fysieke activiteit en afhankelijkheid bij eten. Bij sarcopenie zijn dit onder andere cognitieve beperkingen, inactiviteit en de aanwezigheid van andere aandoeningen.
- De tweede module gaat in op de gezamenlijke besluitvorming over dieetinterventies en kwaliteit van leven van kwetsbare ouderen. Dit onderdeel bevat een stappenplan voor gezamenlijke besluitvorming over het wel of niet streven naar een optimale voedingstoestand bij kwetsbare ouderen.
- De derde module bevat aanbevelingen over dieetinterventies bij (risico op) ondervoeding in combinatie met hartfalen, chronische nierschade of ziekte van Parkinson. Deze aandoeningen zijn door de werkgroep geselecteerd omdat diëtisten hierbij vaak knelpunten ervaren in de dieetbehandeling.
Samenwerking en implementatie
De overkoepelende Paramedische Richtlijn Kwetsbare ouderen is tot stand gekomen door de samenwerking van de zes paramedische beroepsverenigingen: de NVD (diëtisten), KNGF (fysiotherapeuten), VvOCM (oefentherapeuten), Ergotherapie Nederland (ergotherapeuten), NVH (huidtherapeuten) en NVLF (logopedisten). De ontwikkeling van deze richtlijn is naar aanleiding van het onderzoeksprogramma Paramedische Zorg 2019-2022 van ZonMw. Op 2 april 2024 is de richtlijn gepubliceerd. De implementatie van de richtlijn zal naar verwachting in het najaar van start gaan. De richtlijn is in te zien op de site van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten.
Bron: Nederlandse Vereniging van Diëtisten
