Gemiddeld is één op de vier tot vijf patiënten in ziekenhuizen, zorginstellingen en de thuiszorg ondervoed (1). Als zij niet adequaat behandeld worden, heeft dat ernstige gevolgen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een algehele lagere kwaliteit van leven, verlengde ziekenhuisopname en een verhoogde sterftekans (1).
Ondervoeding kost veel
Onbehandelde ondervoeding kost de maatschappij jaarlijks tot wel drie miljard euro. Dat is 3,4 procent van de totale Nederlandse zorgkosten in 2023 (2). Wanneer ook overige kosten zoals arbeidsverzuim of het verlies van levensjaren in goede gezondheid (QALY) meegerekend worden, kost onbehandelde ondervoeding zelfs 5,4 miljard euro per jaar. Dit blijkt uit de op 19 juni 2024 gepubliceerde gezondheidseconomische studie ”Ondervoeding in de zorg: behandeling loont” uitgevoerd door adviesbureau A2M, in opdracht van het Kenniscentrum Ondervoeding, Eurocept Homecare, MediReva, Sorgente en Vereniging van Nederlandse Fabrikanten van Kinder- en Dieetvoedingsmiddelen (VNFKD).
Behandeling van ondervoeding is effectief
Deze kosten zijn deels onnodig, omdat er een aanpak voor ondervoeding beschikbaar is, zoals beschreven in de Richtlijn ondervoeding (1). De kosten-batenanalyse in het rapport laat zien dat behandeling van ondervoeding, bestaande uit dieetbehandeling met zo nodig medische drinkvoeding, resulteert in aanzienlijke netto kostenbesparingen; naar schatting 749 miljoen euro in het jaar van het optreden van de ondervoeding. Elke geïnvesteerde euro in de behandeling levert daarmee €2,08 op. Uitgebreid naar een periode van vijf jaar, zorgt de behandeling van ondervoeding voor een totale netto kostenbesparing van 5,2 miljard euro. Dat komt neer op een netto besparing van €14,44 per geïnvesteerde euro.
Proactieve aanpak nodig
“Ons onderzoek laat zien dat de behandeling van ondervoeding een belangrijk onderdeel kan zijn van het betaalbaar houden van de zorg voor toekomstige generaties,” zegt hoofdonderzoeker Mark Nuijten. “Voor een extra levensjaar in goede gezondheid (QALY) is Nederland bereid om €20.000 tot €80.000 uit te geven. Ter vergelijking: het behandelen van ondervoeding kost €15.552 per QALY.”
De resultaten van het onderzoek onderstrepen het belang van een proactieve aanpak van ondervoeding in alle zorgsectoren; van ziekenhuis tot verpleeg- en verzorgingshuis en bij thuiswonende ouderen met en zonder thuiszorg; van vroeg-signalering tot behandeling.
Het volledige rapport is hier te lezen.
- Stuurgroep Ondervoeding. Richtlijn ondervoeding, herkenning, diagnosestelling en behandeling van ondervoeding bij volwassenen. 2019.
- zorgcijfersdatabank.nl
