Ondervoeding kan bij ouderen verstrekkende gevolgen hebben. In de praktijk geeft de ESPEN Guideline Clinical Nutrition and Hydratation in Geriatrics richtlijnen voor de preventie en behandeling1. Op de eerste plaats is screening – routinematig uitgevoerd – van belang om die ouderen te identificeren die een hoog risico hebben op ondervoeding. De kwaliteit van leven van ouderen kan namelijk negatief beïnvloed worden door ondervoeding en de daarmee samenhangende afname van de spiermassa. Afname van spiermassa kan voorkomen worden door een adequate energie- en eiwitinname.
Bij ondervoeding zijn de voedingsinname en het energieverbruik niet in balans. Dit heeft ingrijpende gevolgen. Het leidt bijvoorbeeld tot ongewenst gewichtsverlies en verlies van spiermassa. Ondervoede patiënten kunnen een verstoord eiwitmetabolisme hebben door hun ziekte en/of een verstoorde inname van voedingsstoffen. Daarnaast is er bij veel ouderen ook sprake van sarcopenie: een afname van de spiermassa in combinatie met verlies aan spierkracht, spierfunctie en mobiliteit. Dit is vaak het gevolg van veroudering maar kan ook een gevolg zijn van ondervoeding. Verlies van spiermassa en -kracht leidt vervolgens tot minder mobiliteit, een afname van de weerstand en ook een verminderde wondgenezing, kortom tot een verminderde kwaliteit van leven2.
Er is algemene consensus dat voor de spiereiwitsynthese bij ouderen niet zozeer een algehele verhoging van de hoeveelheid eiwit in de voeding nodig is als wel extra aandacht voor de eiwitinname per maaltijd3. Er is minimaal 20 gram hoge kwaliteit eiwit per maaltijd nodig voor het stimuleren van spiereiwitsynthese. Echter, om de spiereiwitsynthese maximaal te stimuleren wordt 25-30 gram hoge kwaliteit eiwit per maaltijd geadviseerd bij voldoende energie-inname3. Maar deze hoeveelheid is vaak moeilijk haalbaar binnen de normale voeding, zeker in geval van ziekte of eetlustverlies. Voor ouderen met (risico op) ondervoeding beveelt ESPEN daarom aanvullende medische (drink)voeding aan met minimaal 400 kcal en 30 gram eiwit per voeding, liefst in combinatie met lichamelijke oefeningen om de spiereiwitsynthese te stimuleren1. Medische (drink)voeding zou voor minstens een maand voorgeschreven moeten worden, waarbij de therapietrouw regelmatig geëvalueerd dient te worden.
