Eén dag intensive care-zorg in het Erasmus MC staat qua vervuiling gelijk aan 2.000 km autorijden, het kappen van 200 m² bos en het gebruik van minstens 15.000 liter water. Niet alleen IC’s, maar ook operatiekamers en andere zorgafdelingen zijn grote vervuilers. De totale zorgsector is verantwoordelijk voor 7% van de nationale CO2-uitstoot. Dat kan en moet beter. Kinderarts-intensivist Sascha Verbruggen is niet alleen begaan met de gezondheid van kinderen: ‘Hier in het ziekenhuis proberen we zieke kinderen een toekomst te geven. En dan is het logisch dat we ook aan een duurzame toekomst werken.’
Green Teams
Binnen het Erasmus MC zijn verschillende Green Teams actief. Verbruggen: ‘Twee tot drie jaar geleden heb ik binnen het Erasmus het Green Team IC Kinderen opgestart, daarna deed ik hetzelfde voor het Sophia Kinderziekenhuis. We willen zo de zorg verduurzamen. In het Erasmus MC bestaan inmiddels meer dan 50 Green Teams. Ieder team bestaat uit vier tot acht collega’s die zelfsturend en met concrete laagdrempelige initiatieven de verduurzaming binnen hun afdeling of sector op gang brengen.’ Ieder Green Team zorgt zo voor bewustwording rondom duurzaamheid door campagnes te starten, projecten uit te voeren en evenementen te organiseren. De focus ligt volgens Verbruggen op een aantal punten: ‘Op circulariteit, dus het verminderen van de afvalberg, op de farma-kant, dus de inkoop, verspilling en instroom van medicatie in het milieu en op plantaardige voeding en duurzamere digitale zorg.’
Duurzamer voedingsaanbod
Op 1 maart 2023 is het uitvoeringsplan Green Deal Duurzame Zorg 3.0 gepubliceerd. In dit uitvoeringplan zijn voor voeding de volgende doelen geformuleerd:
- Het voedingsaanbod in de ziekenhuizen voldoet op 1 januari 2030 aan de Richtlijn Eetomgevingen van het Voedingscentrum
- In 2026 is 50% van het eiwit in het voedingsaanbod van de ziekenhuizen van plantaardige oorsprong
Verbruggen vindt deze doelen niet ambitieus genoeg: ‘Zowel voor mens als planeet mag en moet het duurzamer. Met de cateraars van ons ziekenhuis zijn we daar volop mee bezig. Als het gaat om sondevoeding en drinkvoeding zijn er natuurlijk al producten verkrijgbaar, maar er kan vanuit de industrie nog wel een slag geslagen worden. Mijn tip: waar wachten we nog op, produceer sneller meer plantaardig, want we hebben samen verantwoordelijkheden.’ Verbruggen realiseert zich wel dat er veel komt kijken bij de productie van plantaardige drink- en sondevoeding. ‘Er zijn meer eiwitten nodig als je met plantaardige voeding voor een volledig aminozurenpallet wilt zorgen. Kun je een patiënt dat ook geven? Dat is een uitdaging, maar geen illusie. En ook de smaak van medische drinkvoeding vraagt om aandacht.’
Acceptatie plantaardige voeding
Volgens Verbruggen kan het hele klimaatprobleem niet opgelost worden door de industrie alleen. ‘De hele mensheid moet om. Mensen denken bijvoorbeeld, volstrekt geïndoctrineerd, meteen aan dierlijk als het om eiwitten gaat en we gebruiken gemiddeld gezien nog erg veel vlees en vis. Voor de productie van vlees en zuivel is veel voeding voor de dieren en water nodig dat ook gebruikt had kunnen worden voor de mens. Gelukkig zijn er ook mensen die thuis wel duurzamer kiezen. Maar als hun kind in het ziekenhuis sondevoeding krijgt, hebben ze geen idee dat de basis daarvan standaard zuivel is. Zo’n zak is abstract en medisch. Toch denk ik dat plantaardige sondevoeding geven één van de makkelijkste stappen is naar een eiwittransitie. Je bent natuurlijk niet afhankelijk van smaak, in tegenstelling tot bij drinkvoeding. En ik denk dat we, als we het met elkaar voor elkaar krijgen om een plantaardige medische voeding te maken die goed opgenomen en getolereerd wordt en een juist aminozuurprofiel en – in geval van drinkvoeding – smaak heeft, het geïmplementeerd kan worden en ouders het accepteren.’
