Ondervoeding bij ouderen wordt vaak niet herkend
In ziekenhuizen en verpleeghuizen zijn 2 op de 10 mensen ondervoed. Bij ouderen die thuiszorg krijgen is dat 3 tot 4 op de 10 mensen. Ook mensen met overgewicht kunnen ondervoed raken. Een tekort hebben aan energie en/of bepaalde voedingsstoffen leidt tot onbedoeld gewichtsverlies en het slechter functioneren van het lichaam. Dat komt vooral door de afname van de spiermassa en dat heeft grote invloed op de gezondheid. Ondervoeding draagt bij aan het ontstaan van een verminderde weerstand en een grotere kans op vallen. Ook kan het bijdragen aan meer en ernstigere complicaties na een operatie en een verhoogd risico op overlijden. Ter preventie van valincidenten, complicaties en ziekten, is aandacht voor preventie van ondervoeding daarom van groot belang.
Wat medische voeding kan doen
Bij het ouder worden neemt de normale behoefte aan energie af, terwijl de behoefte aan voedingsstoffen gelijk blijft of zelfs stijgt. De nutriëntendichtheid van de voeding van ouderen moet daarom hoog zijn. Om leeftijdsgebonden afname van spiermassa tegen te gaan is beweging noodzakelijk plus een voeding die voldoende eiwitten levert om voor spieropbouw te zorgen. Soms is het voor ouderen lastig dat uit een gewone voeding te halen. Medische drinkvoedingen met een hoog gehalte aan eiwitten en vol andere nutriënten kunnen dan uitkomst bieden. Medische voeding kan zo bijdragen aan het herstel bij ziekte, het voorkomen van complicaties en aan het verhogen van de kwaliteit van leven.
Casus: Anna
Anna is een vitale dame van 80 jaar. Zij is haar hele leven actief geweest, heeft een blanco medische voorgeschiedenis en woont zelfstandig. Omdat zij geen rijbewijs heeft, doet ze al haar boodschappen nog steeds gewoon met de fiets. Anna viel in de supermarkt over een blikje dat uit het schap was gevallen. Zij kon niet meer overeind komen, en al snel bleek dat haar heup gebroken was. In het ziekenhuis werd zij succesvol geopereerd. Maar er traden complicaties op na de operatie: infecties, decubitus en ze kreeg een delier. Ze verbleef daardoor langer in het ziekenhuis dan gebruikelijk bij een heupoperatie. Bij ouderen kunnen deze complicaties na een heupfractuur fatale gevolgen hebben. Uit een screening op ondervoeding in het ziekenhuis bleek dat zij ondervoed was en met name dat ze erg weinig spiermassa had. Een diëtist werd ingeschakeld om de voeding te optimaliseren en er werd een beweegprogramma gestart om haar spieren weer sterker te maken. Enkele maanden na ontslag uit het ziekenhuis kon Anna weer zelf haar boodschappen doen en ze hoopt het nog lang te blijven doen.
Geïnteresseerd in meer casussen? Vraag hier het casusboekje “Medische voeding in de praktijk” aan
Referenties
- Leij-Halfwerka et al. Maturitas 2019;126:80-89
- Rizzoli et al. Calcif Tissue Int. 2013; 93(2): 101-120
- Dtsch Med Wochenschr. 2020;145(18):1306-1314
- Paddon-Jones, Rasmussen. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2009;12(1):86-90
- Laskou, Dennison. European Endocrinology 2019;15(1):11-12
- Norman et al. Clin Nutr 2008;27:5-15
- Stratton et al. CABI Publishing 2003;
- NICE, Clinical Guideline 32 London 2006
- Milne et al. Cochrane Database Syst Rev 2009:CD003288dti
- Neelemaat et al. 2012, VU Medisch Centrum