Aandacht voor ondervoeding bij ouderen loont

Een domeinoverstijgende netwerkaanpak van ondervoeding bij ouderen leidt tot een verbetering van kwaliteit van leven van ouderen, een besparing van de zorgkosten door onder andere minder/kortere ziekenhuisopnames, minder wijkverpleging en uitstel van opname in het verpleeghuis. De berekende Social Return On Investment (SROI) laat zien dat een investering van €1 over 5 jaar een maatschappelijk rendement oplevert van €3,27. De investering in deze aanpak, bestaande uit bewustwording, scholing en het maken van regionale samenwerkingsafspraken loont.

Ondervoeding is in Nederland een onderschat probleem

Ondervoeding krijgt in tegenstelling tot overvoeding maar weinig aandacht. En dat is onterecht. Met de SROI analyse, op basis van beschikbaar wetenschappelijk onderzoek en ervaringen uit de praktijk, laat het Kenniscentrum Ondervoeding zien dat passende zorg voor ouderen loont op het gebied van ondervoeding.

Hoog risico op ondervoeding voor bij ouderen

Het aantal ouderen in Nederland stijgt de komende jaren enorm. In de Dialoognota Ouder Worden 2020 – 2040 geeft het ministerie van VWS een groeiprognose van het aantal 65-plussers van 3,4 miljoen in 2020 naar 4,9 miljoen in 2040 en een bijna verdubbeling van het aantal 80-plussers in 2040 ten opzichte van 2020. Ondervoeding komt veel voor in deze groep:

• Bij 8,5% van alle thuiswonende 65-plussers.
• Bij 16% van de thuiswonende kwetsbare 65-plussers. Denk aan ouderen die zorgbehoevend zijn, slechte eetlust en ouderen die minder mobiel of alleenwonend zijn.
• Bij 19% van de thuiswonende 85-plussers.
• Bij 38% van de ouderen bij opname op de afdeling geriatrie in het ziekenhuis.

De juiste zorg op de juiste plek en het juiste moment

De domeinoverstijgende netwerkaanpak – denk aan samenwerking tussen mantelzorgers, zorgaanbieders, sociaal domein, zorgverzekeraars, zorgkantoor en gemeente – van ondervoeding bij ouderen draagt bij aan de juiste zorg op de juiste plek op het juiste moment. Dit leidt tot passende zorg, zodat ouderen met behoud van eigen regie en zelfredzaamheid fit ouder kunnen worden en kunnen blijven doen wat hen blij maakt. De uitkomsten zijn bijvoorbeeld te gebruiken door gemeenten en zorgverzekeraars om dit binnen het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) opgenomen thema “vroegsignalering van ondervoeding bij ouderen” te bespreken.

Wat levert het op?

Ouderen zelf en hun omgeving, professionals in zorg en welzijn, zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten hebben allemaal baat bij deze domeinoverstijgende netwerkaanpak van ondervoeding. De investering in deze aanpak loont door toename van de kwaliteit van leven bij ouderen, minder ziektekosten en toename van werkplezier bij professionals in zorg en welzijn. Iedere geïnvesteerde euro levert € 3,27 aan waarde op.

Aanbevelingen

Het Kenniscentrum Ondervoeding doet aan de hand van het onderzoek een aantal aanbevelingen:

1. Vergroot de bewustwording bij ouderen, hun naasten, informele zorg en bij professionals in het sociaal- en zorgdomein;
2. Verhoog de kennis over ondervoeding en de signaleringsvaardigheden van professionals zodat (het risico op) ondervoeding vroegtijdig wordt herkend;
3. Agendeer, implementeer en borg de domeinoverstijgende netwerkaanpak ondervoeding bij ouderen in de regio, stad of wijk, en zoek samenhang met andere risico’s voor ouderen;
4. Voer de dialoog met de gemeente, regionale huisartsenorganisaties en de zorgverzekeraars over financiering van de domeinoverstijgende netwerkaanpak ondervoeding bij ouderen.

Wat is beschikbaar om aan de slag te gaan?

Naast deze SROI ondersteunt het Kenniscentrum Ondervoeding de implementatie en borging van de aanpak van ondervoeding bij ouderen. Zo biedt het Kenniscentrum samen met het Partnernetwerk Ondervoeding Ouderen waarin ook de VNFKD aangesloten is, diverse tools en instrumenten. Op basis van lokale ervaringen, (inter)nationale kennis en inzichten wordt een toolbox met instrumenten nog verder ontwikkeld.

Bron: Kenniscentrum ondervoeding